Madeleine Timmermann – Zorg, Ethiek, Scholing, Advies

Introductie

Ruim vijftien jaar ben ik fulltime werkzaam geweest als wijkverpleegkundige. In 1996 ben ik theologie gaan studeren aan de Universiteit van Tilburg. Ik heb me gespecialiseerd in zorgethiek en ben in 2003 cum laude afgestudeerd. Daarnaast heb ik enkele jaren gewerkt als docent aan een ROC opleiding voor verzorging en verpleging. Op het terrein van (zorg)ethiek en omgaan met dementie heb ik diverse cursussen en lezingen ontwikkeld en gegeven.

Vanaf 2004 heb ik op parttimebasis vijf jaar onderzoek gedaan naar goede zorg voor mensen met dementie onder de bezielende leiding van prof. dr. Annelies van Heijst (menslievende zorg) en prof. dr. Andries Baart (presentie). Mijn promotie vond plaats in het voorjaar van 2010 aan de Universiteit van Tilburg.

Naar aanleiding van mijn onderzoek en de publicaties daarover geef ik door heel Nederland en Vlaanderen lezingen en scholingen op het gebied van zorg, ethiek en dementie.

Vanaf september 2011 ben ik ook werkzaam bij Stichting Groenhuysen te Roosendaal. Ik ben verbonden als geestelijk verzorger aan hospice Roosdonck en locaties waar ouderen wonen en zorg krijgen en/of behandeld worden. Op basis van deze praktijkervaringen heb ik lezingen en scholingen ontwikkeld over palliatieve zorg, zingeving en spiritualiteit in de dagelijkse zorgpraktijk.
Tot 2023 was ik bij Groenhuysen ook bezig met:

• Geestelijke begeleiding op gebied van zingeving en levensvragen in de thuissituatie op basis van een lokale sponsor en vanaf 2019 vanuit Centrum voor Levensvragen West-Brabant & Tholen
• Organisatiebreed ontwikkelen en vormgeven van Ethiek, Moreel Beraad en Zorg voor Zorgenden
• Bruggenbouwer tussen praktijk en wetenschap als contactpersoon met de academische werkplaats ouderen, Tranzo, Universiteit Tilburg.

Mijn kracht en passie vind ik in de combinatie van werken in de zorgpraktijk, een bijdrage leveren aan innoveren van een relationele zorgvisie en het inspireren en motiveren van zorgmedewerkers. Goede zorg is de kern.

Vanaf oktober 2020 ben ik ook werkzaam bij S&L Zorg, een organisatie voor mensen met een verstandelijke beperking. Het is en uitdaging om met en voor een andere doelgroep te werken en ik wil graag mijn steentje bijdragen aan hoe S&L Zorg zich presenteert: “Menslievende zorg! Alle mensen zijn gelijkwaardig, maar elk mens is ook uniek. Iedereen heeft recht op een goed leven en samen zorgen we ervoor dat dit ook voor mensen met een verstandelijke beperking geldt”. Ik werk er als geestelijk verzorger en adviseur ethiek.Ik ben medeverantwoordelijk om ethiek organisatie breed te implementeren zodat het aansluit en afgestemd is op de dagelijkse praktijk. Ook maken we vertaalslagen naar een structurele aandacht voor ethiek in beleid, kwaliteit en toezicht. Voorbeelden van interventies: inzetten van moreel beraad, opleiden van collega’s via de Learning Community Zorgethiek, jaarlijks aanbod aan alle teams in de vorm van teamreflecties ethiek & moreel beraad en regelmatige bijeenkomsten met de raden en commissies.

---

Diensten

Het geven van lezingen; toegesneden op diverse doelgroepen en onderwerpen op het gebied van goede zorg, zorgethiek, dementie, palliatieve zorg, leven met beperking, zingeving, levensvragen en spiritualiteit.

• professionele zorgverleners ( diverse disciplines en geografische spreiding van Leeuwarden tot Leuven)
• mantelzorgers (o.a. alzheimercafes)
• vrijwilligers
• studenten
• leerlingen ( ROC’s)
• cliëntenraden
• management

Het geven van scholingen en trainingen; ook in opdracht van een stichting of organisatie zoals:

• Stichting Presentie (www.presentie.nl)
• sTimul, België (www.vives.be)
• Radboud UMC: hoofddocent bij Radboud UMC de postacademische opleiding Ethiek in de zorgsector; module 2 (vanaf voorjaar 2022) (www.ethiekindezorgsector.nl)

Het geven van advies op gebied van zorg, ethiek en onderzoek

• lid van externe begeleidingsgroep stichting presentie: Onderzoek naar dementie van binnen uit, oplevering voorjaar 2020

Het uitvoeren van onderzoeksopdrachten:

• Onderzoek naar de kracht van rituelen. Het project ‘Palliatieve zorg en rituelen in de eerste lijn’ is een samenwerkingsverband tussen Groenhuysen/hospice Roosdonck, Netwerk Palliatieve Zorg Roosendaal, Bergen op Zoom, Tholen/werkgroep spiritualiteit, de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC en de Tilburg School of Humanities, department of Cultural Studies. Subsidie is verkregen van ZonMw in het kader van Palliantie. Looptijd 2017-2019. Zie ook: Spirituele zorg en rituelen in de eerste lijn - ZonMw

  • Relevante bijdrage expertmeeting Universitair Centrum Geestelijke Verzorging (9 oktober 2019)
  • Artikel: Kim van der Weegen, Martin Hoondert, Madeleine Timmermann & Agnes van der Heide: Ritualization as Alternative Approach to the Spiritual Dimension of Palliative Care: A Concept Analysis Journal of Religion and Health ISSN 0022-4197 J Relig Health DOI 10.1007/s10943-019-00792-z, hier beschikbaar
  • Artikel: Kim van der Weegen, Martin Hoondert, Madeleine Timmermann & Agnes van der Heide: Practices of Ritualization in a Dutch Hospice Setting, in: Religions, November 2020, hier beschikbaar
  • Artikel: De rituele dimensie van de palliatieve zorg , verwacht in de loop van 2022
  • Module: de kracht van rituelen, 1 dagdeel van 3 uur. Doelgroep: verpleging, verzorging eerste lijn en huisartsen. De train-de trainer module is in ontwikkeling.
    Info: [email protected]

• Onderzoek naar Verwenzorg/CZ verwenzorgprijs (2016)
  • A. v. Heijst, P. Embregts, M. Hermsen, E. Kuis, M. Timmermann: Verwenzorg in het bijzonder; Uitgave btz vorm en regie.


• Onderzoek  naar het effect van ervaringsgericht leren door een tweedaagse inleefsessie in het zorgethisch laboratorium sTimul, Moorseele, België. explorative study of experiences in sTimul (december 2011). Van 2013 – 2018 was ik maandelijks in Moorseele/Kortrijk vanwege ontwikkeling en uitvoering van Learning Community zorgethisch coach. Onderzoek naar de effecten van deze duurzame vorm van leren zijn gebundeld in twee boeken, zie verderop bij publicaties en het artikel:
  • L. Vanlaere, M. Timmermann, M. Grypdonck: “Pflegehandeln am eigenen Körper erfahren: `Ausgesetztsein´ in simulierten Situationen“, in: E. Conradi, F. Vosman (Hg.), Praxis der Achtsamkeit. Schulüsselbegriffe der Care-Ethik. Campus Verlag Frankfurt/NewYork, 2016.


• In 2010 tot en met 2012 was  ik verbonden aan Hogeschool InHolland in Den Haag als projectleider van een RAAK-project in samenwerking met prof. dr. Anne Goossensen. Met een team van ervaren hulpverleners en docenten hebben we een aantal gerichte innovaties in de zorg voor mensen met Korsakov  ontwikkeld, onder andere omgaan met wil(on)bekwaamheid door beraad 7 dimensies.
  • M.Timmermann, A. Tijmense, F. Wolters, A. Goossensen, ‘Is het hij of ik?’ Wilsonbekwaamheid en grenzen bij Korsakovpatienten. Korsakovkenniscentrum/Hogeschool Inholland, 2012.
  • L. van Beemen, Th. Brinkman, M. Timmermann, A. Goossensen, Omgaan met agressie en Korsakov, Korsakovkenniscentrum/Hogeschool Inholland, 2012.

---

Promotieonderzoek aan de Universiteit van Tilburg

“Madeleine Timmermann is op woensdag 14 april 2010 gepromoveerd aan de Universiteit van Tilburg op het onderwerp Relationele afstemming. Presentieverrijkte verpleeghuiszorg voor mensen met dementie.” (zie persbericht)

---

Praatje vooraf aan officiële verdediging proefschrift

14 april 2010 UvT

---

---

Publicaties & Interviews

Handboek Zorgethisch Leiderschap in praktijk (2019)

Mieke Grypdonck, Linus Vanlaere, Madeleine Timmermann

Samenvatting

Wie van zorg afhankelijk is, hoopt op betrokken zorgverleners. Die betrokken zorgverlening komt er echter niet vanzelf. Daarvoor is zorgethisch leiderschap nodig: de aanwezigheid van iemand die anderen kan ondersteunen, begeleiden en inspireren om de dagelijkse zorg zo te geven dat mensen tot hun recht komen. Iemand die hiervoor de voorwaarden creëert. Niet vanuit het 'moeten', maar wel vanuit een krachtig 'ont-moeten'.

Dit handboek zet de krijtlijnen uit voor wat zorgethisch leiderschap kan betekenen en onderzoekt welke stappen er binnen een organisatie nodig zijn om zorgethiek waar te maken. Het biedt managers, leidinggevenden en stafmedewerkers, maar ook docenten, studenten en zorgverleners een helder beeld van zorgethisch leiderschap, en reikt handvatten aan om het in de praktijk vorm te geven.

Recensie

De zorgethiek is een wijze van ethiekbeoefening die zich oriënteert op de relatie tussen zorgontvanger en zorgverlener. Geen abstracte theorieën maar concrete relaties tussen mensen zijn het uitgangspunt en het referentiekader. In dit boek gaat het vooral om de zorgprofessional die haar professionele handelen moet realiseren op geleide van de relatie met de patiënt, diens naasten, de collega's en de leiding van de instelling. Het leiderschap waarvan de titel spreekt, is niet noodzakelijk organisatorische hiërarchie maar vooral het bewust en openlijk positie kiezen in de zorgpraktijk van alledag, waarbij het welbevinden van de patiënt en diens autonomie belangrijke uitgangspunten zijn. Het aantal praktijkvoorbeelden in dit boek is zo groot en uitgebreid dat bijna sprake is van parallelle teksten: die van het betoog en die van de verhalen. Het is een origineel boek dat uitnodigt tot reflectie en discussie. Vooral de leidinggevenden onder de verzorgenden/verplegenden kunnen er veel aan hebben. Het idioom en de contekst zijn Vlaams, maar die komen niet in mindering op de toegankelijkheid. Voorzien van een literatuurlijst en eindnoten.
- Prof. mr. dr. D.P. Engberts (op bol.com)

Klik hier voor meer informatie

---

Handboek Zorgethiek in praktijk (2018)

Mieke Grypdonck, Linus Vanlaere, Madeleine Timmermann

Het langverwachte handboek zorgethiek

De kwaliteit van onze zorg staat of valt met deze relatie van mens tot mens. Leidinggevenden, managers, verpleegkundigen en zorgdragers die de kwaliteit van zorg in hun organisatie willen bevorderen, maken ruimte voor relaties. Ze stellen zorgprofessionals in staat om op een open en intelligente manier in relatie te gaan. Dat doen ze vooral door ook zelf in relatie te treden met die professionals.

Dit boek helpt studenten en leidinggevenden om te groeien als 'zorgethisch coach'. Het concretiseert wat zorgethiek is en hoe mensen kunnen groeien in het verlenen van zorg. Het boek vertrekt daarbij steeds vanuit de realiteit waarin zorgpraktijken vandaag vorm moeten krijgen.

Klik hier voor meer informatie

---

2023:

• Artikel in Speling, tijdschrift voor bezinning 2023: Mag ik je even knuffelen? (hier beschikbaar)
• Interview in Echt Magazine van S&L Zorg sept 2023: De dag van Madeleine Timmermann, geestelijk verzorger en adviseur ethiek (hier beschikbaar)



2021:

• Menslievende zorg in de praktijk; lezing Reliëfcongres voorjaar 2021 en artikel in tijdschrift Zin in Zorg nr. 2, 2021 (hier beschikbaar, ook via de website van reliëf)
• Filmpje Regenbooggemeente Roosendaal en mijn ervaringen vanuit het hospice (hier beschikbaar)
• In samenwerking met Alzheimer Nederland Afdeling West-Brabant gaat het tv programma Alzheimer Café on tour uit, waarin Maarten heel de regio rond gaat. De eerste aflevering staat in het teken van verborgen eenzaamheid. Minuut 1-10 (hier beschikbaar)
• Regionale tv Amsterdam: Pakhuis de Zwijger en museum Tot Zover: ‘Dood gaan we allemaal’ het is het eerste deel van een drieluik over de dood. De uitzending duurt 2 uur en is heel gevarieerd: met filosofen (Bert Keizer en Marli Huijer), een film, kunst, transhumanisme en hospicezorg. Mijn kleine inbreng in het gesprek is tegen het einde: 1.30 uur -1.50 uur (hier beschikbaar)



2020:

• Intimiteit in de zorg. verhalen uit de praktijk; Speling, juli 2020 (hier beschikbaar)
• O2 vakblad (hier beschikbaar)

Podcast: Vrouwen in de wetenschap





2019:

• Leven aan de dagen toevoegen; VWPinfo.nl, april 2019 (hier beschikbaar)



2018:

• Esther Kuis, Maaike Hermsen, Annelies van Heijst, Madeleine Timmermann, Petri Embregts: ‘Examining the voluntary deployment of people without a disability on behalf of people with disabilities: "Verwenzorg" ("LC") as an example’ in: Journal of Social Intervention: Theory and Practice, volume 27, issue 1, 2018



2017:

• Palliatieve zorg en rituelen, Intern boekje op basis van ervaringen in hospice Roosdonck. Voor inspiratie en bezieling locaties Groenhuysen, uitgave in eigen beheer én uitgave Groenhuysen. Voor informatie: mail gerust [email protected]




2016:

• Verwenzorg in het bijzonder (juli 2016) - recensie
• BNdeStem (24 mei 2016), Franka van der Rijt: Ontbijtje is beter dan berg pillen
• Toespraak Ecclesia Breda (maart 2016): Dementie en de Barmhartige Samaritaan



2015:

• Op weg naar Kerstmis (november 2015): Een ogenblik (blz. 39)
• Franciscaans maandblad (oktober 2015), Ans Pieper: Kwetsbaarheid in de zorg: "Er zitten verborgen kantjes aan"
• Weekblad Bode (20 mei 2015), René Bruijnincx: Waken op zich is al zwaar genoeg
• Op weg naar Pasen (januari 2015): Simon van Cyrene (blz. 31)



2013:

• Tijdschrift voor Geestelijk Leven - Voorbij de muur (juli 2013): Anders dan voorheen
• D. Post (red), Met het oog op het einde (april 2013): Dementie, de epidemie van deze eeuw... Wat is hierop ons antwoord? (Hoofdstuk 5)
• Nursing ethics (aangeboden ter publicatie) in samenwerking met dr. L. Vanlaere en prof. dr. Ch. Gastmans: My body knows



2011:

• Ethische Perspectieven (publicatie najaar 2011) in samenwerking met dr. L. Vanlaere, prof.dr. Ch. Gastmans: Mijn lichaam weet het. Een exploratieve studie van de ervaringen van ulant-zorgontvangers in een zorgethisch-lab
• Denkbeeld. Tijdschrift voor psychogeriatrie (april 2011), Patrick Verhaest, Niet de persoon maar de relatie staat centraal
• Festus. Forum voor samenlevingsvragen (april 2011), Nelleke de Jong- van den Berg, Keerstroom. Op verhaal komen
• Tijdschrift voor Verzorgenden (februari 2011), Sigrid Starremans: Contact maken met kwetsbare ouderen
• Bisdom Breda (januari 2011): Goede zorg als relationeel afstemmen



2010:

• Regionale Dementie Ondersteuning Nieuws (december 2010): Present zijn voor mensen met dementie
• Zin in Zorg. Tijdschrift van Reliëf over zorg, ethiek en levensbeschouwing (september 2010), Julie Meerveld: Vanuit de presentietheorie gekeken naar zorg voor mensen met dementie
• Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie (september 2010): Congresbijdrage Zorg draait om relationele afstemming
• Nederlands Dagblad (18 september 2010): Hilbrand Rozema, Huidhonger, ouderen missen aanraking
• Tijdschrift voor verzorgenden (juni 2010): Even bellen met... Madeleine Timmermann
• Nursing (juni 2010), Frank Glissenaar: Eerst de menselijke relatie. Over het nut van presentie in de zorg voor dementerenden
• Nieuwsbrief Zorgvernieuwing psychogeriatrie (juni 2010): Goede zorg draait om relationele afstemming
• Camillus bode (juni 2010), Paul Schreur: Relationele afstemming
• BNdeStem (29 april 2010), Paulus Smits: Leren luisteren naar de dementerende
• Proefschrift: Relationele afstemming. Presentieverrijkte verpleeghuiszorg voor mensen met dementie (2010, Lemma: Den Haag)
• Zin in Zorg. Tijdschrift van Reliëf over zorg, ethiek en levensbeschouwing (maart 2010): ‘Doet u mij maar een kroket!’ Een ethische analyse van een casus uit het verpleeghuis
• Geriatriedagen Programma en samenvattingen (februari 2010): Zorg draait om relationele afstemming



2009:

• Programmaraad Zorgvernieuwing Psychogeriatrie (september 2009), Guus van Heck en Hilde Stoop: Vergeet me niet!
• ZorgEthiek.nu (januari 2009): Zorg met alle geweld



2005:

• Nursing (april 2005), M. van der Most en A. Hageman: Je bent verpleegkundige en je wilt meer
• Proeven van vrouwenstudies theologie deel VIII (2005): Zonder schoenen…..een verpleegkundige bijdrage over de nood aan zorgethiek
• Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek (april 2005): Wat rest een naaste als een dementerende zichzelf verliest. Omgaan met dementie en de presentiebenadering



2003:

• Doctoraalscriptie: Wat rest een naaste als een dementerende zichzelf verliest. Een zorgethische doordenking van ‘validation’

---

Contact

[email protected]

KvK te Breda: 20167767